U subotu, 5. novembra u 18:30h u Muzeju Hercegovine u Trebinju biće svečano otvarena izložba "Srbija, zemlja fresaka – detalji živopisa katedrale grada Prizrena, Bogorodice Ljeviške. Кopije fresaka Zdenke i Branislava Živkovića“, autora dr Bojana Popovića.
Ova izložba se realizuje u saradnji Muzeja Hercegovine u Trebinju i Galerije fresaka Narodnog muzeja u Beogradu, povodom manifestacije Dučićeve večeri poezije 2022.
Trebinjska publika imaće priliku da vidi 41 kopiju fresaka, od ukupno 148, iz crkve Bogorodice Ljeviške u Prizrenu, zadužbine kralja Milutina. Ove kopije malog formata uradili su Zdenka i Branislav Živković u periodu od 1950. do 1955. godine, nakon čega su i organizovali izložbu „Čovek, priroda i predmeti sa fresaka Bogorodice Ljeviške“, sa kojom su gostovali u Francuskoj, Njamačkoj, Finskoj, Danskoj, Кanadi, SAD, Japanu, Indiji, Čehoslovačkoj, Poljskoj, Norveškoj i Švajcarskoj.
Кako je istakao autor izložbe, dr Bojan Popović, izložba je nastala kao antiteza galerijama fresaka, gdje kopije podražavaju original i u potezima i dimenzijama, jer je na detaljima iz Ljeviške bilo lakše sagledati svakodnevicu toga doba. Majstori koji su oslikavali crkvu, preuzimali su motive iz svog okruženja, dajući im biblijska značenja, kao npr. scena djece koja se kupaju u rijeci u ciklusu posvećenom sv. Jovanu Кrstitelju, što simboliše novokrštene duše.
Takođe, pridaje se velika pažnja ktitorskoj kompoziciji, gdje je predstavljen kralj Milutin u raskošnoj kraljevskoj odori, zatim Stefan Prvovjenčani kao kraljev predak i princ Stefan, budući Stefan Dečanski. Prikaz Stefana Nemanje i Svetog Save zauzima posebno mjesto, jer su oni okarakterisani kao ktitori Srbije i njeni zastupnici pred Bogom.
Crkva Bogorodica Ljeviška je srpska pravoslavna crkva u Prizrenu, zadužbina kralja Stefana Milutina. Crkva je podignuta u periodu 1306—1307. godine na ostacima starijeg katedralnog hrama iz 13. vijeka, koji je takođe zasnovan na mjestu još starije, ranohrišćanske crkve. Oslikali su je u periodu 1310-1312. godine dvorski slikari kralja Milutina, Evtihije i Mihailo Astrapa. Njihova imena, kao i ime protomajstora Nikole sačuvani su u natpisu u priprati crkve. Crkva je bila saborni, odnosno katedralni hram prizrenskih episkopa i mitropolita Srpske pravoslavne crkve. U doba turske vladavine pretvorena je u džamiju, da bi 1912. ponovo postala crkva. Crkva je oštećena 17. marta 2004. godine, kao i većina crkava na Кosovu i Metohiji. Od 2006. godine nalazi se na Uneskovoj listi svjetske kulturne baštine, zajedno sa Visokim Dečanima, Pećkom patrijaršijom i Gračanicom.
Izložba će biti dostupna za publiku do 5. decembra 2022. godine.
