Mrkonjići u Popovom polju i svetitelj već više od četiri vijeka su jedno, a u selu je danas ostalo samo šesnaest duša.
Tridesetak i nešto kilometara su Mrkonjići daleko od Trebinja. Isto toliko ima i na drugoj strani, prema Ljubinju. Od krša koji se gubi u plodnom Popovom polju i iz koga uvek iskri nešto što se zove iskonska čestitost domaćina, pa do vjere seljana u Svevišnjeg, sve to u Mrkonjićima opčini namjernika.
- U selu je danas samo šesnaest duša. I da nas ne bude, dimova bi bilo i života sa svetiteljem koji traje vijekovima. U kamenjaru, pod krovovima izbi, među zidinama, uz prastara ognjišta, pod grmovima šipaka... svugde sećanje na Čudotvorca, ali i ponos što se iz sela u kome se, pre četiri vijeka, rodio Sveti Vasilije Ostroški, priča Neđo Bošković.
Na zgarištu rodne kuće Svetog Vasilija Ostroškog, pod košćelom koja više od dva veka prkosi vremenu i nedobru i koja cvijeta svake godine, prije osamnaest godina sazidana je crkvica u čast svecu.
A u tim Mrkonjićima, piše to i u crkvenim knjigama " Popovka, Mrkonjka, Ana Jovanović rodi i odnjedri vascijelog sina, čudotvorca i svetitelja Vasilija i Tvrdoškog i Ostroškog, a najviše Vasilija Mrkonjićkog. Jednog od najvećih svetaca slovenskog juga". Prije stotinak godina, kada je u Mrkonjićima bilo više od 280 stanovnika, mještanina Trifka Milutinovića na sokaku koji se spušta glavnoj cesti, presreo je starac sa dugom bijelom i kosom i bradom. Neznanac, koji se predstavio da je kaluđer, rekao mu je da je „u samom groblju, sedam koraka daleko od desnog ćoška crkvice Svetog Nikole, sahranjena majka Svetog Vasilija Ostroškog". Kaluđer je odmah poslije toga čudom nestao. Trifko je zastao, ali i krenuo prema groblju. Odmjerio sedam koraka od crkve i počeo kopati. Naišao je na grobno mjesto na kome se danas nalazi spomenik svečevoj majci.
- Iz te klice pšenične neuništivog sjemena Božijeg postaše i opstaše, prije svih, naša braća iz Mrkonjića. Potomci Svetog Vasilija. Tvrdi kao kamen i postojani čak i onda kada se pođe bezizlazu, sa ponosom će otac Momčilo, paroh mrkonjićki.
Vele da su u Vasilijevim Mrkonjićima korijeni matematičara, astronoma i fizičara Ruđera Boškovića. Kažu da je iz ovog sela i Vladimir Dropo, prvi Srbin profesionalac američke košarkaške lige, ali i veliki trener Greg Popović. Prošlih vijekova u ovom selu su rođena i trojica vladika te na desetine monaha i sveštenika.
Selo je tri je puta ostavljano na milost i nemilost vremenu. Iz Mrkonjića se odlazilo, ali se ognjištu uvijek vraćalo.Ustaške kame i maljevi ubili su, a jame, u ljutom hercegovačkom kršu, progutale na hiljade seljana ovog dijela srpske zemlje Popovog polja.- Cijela ognjišta su se gasila. Nestajale su čitave porodice, ali život u Mrkonjićima nikada. Samo ujednom danu u jamu u Ržanom dolu bačeno 175 seljana Mrkonjića i okolnih zaseoka. Samo iz moje porodice njih devetoro, priča Jovo Lučić.
