Gacko, 03.02.2011. Kako je aktuelna seizmička aktivnost u pograničnom području sa Crnom Gorom izazvala uznemirenost građana Gacka i povećanu zainteresovanost medija, s ciljem boljeg informisanja građana, Republički hidrometerološki zavod Banja Luka je dostavio ovo obavještenje:
Republički hidrometeorološki zavod je tokom 2010. godine na ovom području registrovao mjesečno 2-10 zemljotresa različitih magnituda, sa maksimalno dostignutom vrijednošću magnitude od 3.7 jedinica Rihterove skale u maju.
U poslednja dva mjeseca evidentno je povećanje seizmičke aktivnosti u širem regionu kada je registrovano 107 zemljotresa u decembru 2010. god. odnosno 104 zemljotresa u januaru 2011. god. Ukupan broj zemljotresa magnitude >3.0 jedinice Rihterove skale za period decembar-januar iznosi 24, a najjači zemljotresi su:
-21.12.2010. god. u 9 sati i 56 min. po lokalnom vremenu, M=4.0 jedinice Rihtera
-22.01.2011. god. u 1 sat 48 min.po lokalnom vremenu,M=4.0 jedinice Rihtera
-24.01.2010. god. u 2 sata 26 min. po lokalnom vremenu, M=4.3 jediniceRihtera
Karakteristika zemljotresa dogođenih u ovom periodu su:
- Epicentri zemljotresa, iako se nalaze na teritorije Crne Gore su 15-20 kilometara udaljeni od Gacka (vazdušnom linijom)-što predstavlja malu udaljenost ako se ima u vidu brzina prostiranja prostiranja seizmičkih talasa.
-Žarista zemljotresa su locirana na dubini od 2-6 kilometara što se smatra plitkim zemljotresima. Mala dubina žarišta zemljotresa utice na intezitet (izražen u stepenima Merkalijeve skale) koji prestavlja mjeru efekata koje zemljotres proizvodi na površini.
Predhodne dvije činjenice predstavljaju razloge zbog kojih građani Gacka i okoline dosta osjećaju pomenute zemljotrese.
Uzroci povećane seizmičnosti regiona mogu se smatrati prirodne geološke predispozicije regiona kao postojanje uslova za indukovanu seizmičnost
Istorijska prirodna seizmičnost regiona
U duzem vremenskom intervalu zemljotresi se generalno dogadjaju u istim geološkim zonama. Stoga se proučavanjem podataka o njihovom događanju mogu izdvojiti žarišne zone i definisati maksimalne očekivane energije budućih zemljotresa. Ovi rezultati se najčešće predstavljaju na seizmnoloskim kartama. Po svojoj suštini one samo predstavljaju prikaz dogođenog stanja sa elementima statističkog proračuna seizmicke ugroženosti samo za žarištima u kojima su se zemljotresi vec dogodili.
Na seizmološkoj karti BiH za povratni period od 100 godina Gacko i okolina nalaze se u zoni VII stepena seizmičkog inteziteta, koja statistički prikazuje mogućnost dešavanja zemljotresa određenog inteziteta u ovom vremenskom preiodu sa vjerovatnoćom od 63%.
Na osnovu istorijskih podataka najjači zemljotres u ovom regionu desio se 25.10.1902 god. sa magnitudom M=5.2 jedinice Rihtera, kao i zemljotres koji se desio 27. 09. 2005 sa magnitudom M=5.1 jedinice Rihtera.
Indukovana seizmičnost regiona
Pored prirodnih zemljotresa u regionu se javljaju i vještački zemljotresi kao posljedica izgradnje hidroakumulacije Piva čije je punjenje počelo 1976. godine i otada je evidentna povećana seizmička aktivnost regiona koja je kulminirala 1979. godine kada je zabilježen zemljotres magnitude M=4.7 jedinice Rihtera. Smatra se da se indukovana seizmičnost kreće u okvirima prirodne u smislu maksimalno dogođenih zemljotresa što je i ovde slučaj.
Analizirajuci ovu seriju seizmičkih događaja nemoguće je sa sigurnošću potvrditi da li je riječ o indukovanoj seizmičkoj aktivnostii izazvanoj dužim periodom maksimalnog vodostaja hidroakumulacijonog jezera ili o prirodnom pražnjenju seizmičke energije akumulirane tektonskim procesima. (Gacko-rs.info)
